Τετάρτη, 20 Μαϊος 2020 11:45

Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας: Η διατροφική αξία των προϊόντων της

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας 20 Μαϊου, δείτε εδώ τα τέσσερα πιο δημοφιλή προϊόντα της και τα οφέλη τους.

Γνωρίστε όλες τις απαραίτητες διατροφικές πληροφορίες για:

- μέλι: 

Οι προγονοί μας το θεωρούσαν αποκλειστική τροφή των Θεών του Ολύμπου. Αποτελεί σύμβολο Υγείας, Ευζωίας και Μακροζωίας. Δικαιολογημένα λοιπόν τόσο το μέλι όσο και η μέλισσα βρίσκονται στην κορυφή της ανθρώπινης εκτίμησης. Είναι η μοναδική φυσική γλυκαντική ουσία, που θρύλοι, παραδόσεις, ιστορικά κείμενα, ιατρικές συνταγές, συνταγές μαγειρικής – ζαχαροπλαστικής αναφέρονται συστηματικά σε αυτό από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Το μέλι έχει αναφορές σε όλες τις θρησκείες.

  1. Η διατροφική αξία του μελιού
  2. Τα οφέλη του στην υγεία
  3. Είδη μελιού
  4. Μέλι & Διαβήτης
  5. Το Μέλι στη Μαγειρική
  6. Τι να προσέχει ο καταναλωτής;

Αποτελεί ένα δυναμικό κομμάτι της βιώσιμης αειφόρου ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Ασχολούνται με αυτήν περίπου 19.000 οικογένειες και η μελισσοκομία ενδυναμώνει ακριτικές περιοχές που είναι δύσκολο να αναπτυχτούν άλλες αγροτικές ή βιοτεχνικές δραστηριότητες. Η συμβολή της μέλισσας στην αναπαραγωγή της φύσης με την επικονίαση είναι τόσο σημαντική αφού όπως επισημαίνουν ειδικοί επιστήμονες η χλωρίδα δεν θα υπήρχε με την σημερινή της μορφή. Ας μην ξεχνάμε ότι ο A. Einstein είπε “όταν χαθούν οι Μέλισσες η φύση θα έχει μόνον λίγες ώρες ζωής”.

Το Ελληνικό Μέλι είναι μοναδικό σε ολόκληρο το κόσμο και ξεχωρίζει για την γνησιότητα του, την φυσικότητα του, για το χρώμα του, την γεύση του, την πυκνότητα του και γενικά τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του

Οι ποικιλίες του, θυμαρίσιο, πευκόμελο, κάστανο, πορτοκάλι, κλπ καταναλώνονται είτε μόνες τους είτε ως γλυκαντική ουσία είτε σε συνδυασμό με άλλα προϊόντα (γιαούρτι, πίτες, αφεψήματα κλπ) είτε ως γλυκαντικό συστατικό στην μαγειρική και την ζαχαροπλαστική.

Είναι μια φυσική, υγιεινή τροφή, τα σάκχαρα του απορροφούνται αμέσως από τον οργανισμό αποδίδοντας γρήγορα ενέργεια. Περιέχει μια σειρά από βιταμίνες και αντιξειοδωτικές ουσίες, μεταλλικά ιχνοστοιχεία, αμινοξέα κλπ που λειτουργούν ως ασπίδα υγείας στον ανθρώπινο οργανισμό.


- βασιλικό πολτό:

Ο βασιλικός πολτός είναι η φυσική παχύρρευστη, βιολογική ουσία η οποία εκκρίνεται από ειδικούς αδένες του φάρυγγα των εργατριών μελισσών. Με το βασιλικό πολτό τρέφονται οι προνύμφες μελισσών, οι οποίες ως τέλεια έντομα θα γίνουν βασίλισσες. Οι βασίλισσες μέλισσες ζουν αποκλειστικά από τον βασιλικό πολτό και σε αυτόν οφείλουν το μεγάλο μέγεθος, τη γονιμότητα και τη μακροβιότητά τους.

Φυσικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού

Ο φρέσκος βασιλικός πολτός έχει λαμπερό λευκό χρώμα. Όταν όμως έρθει σε επαφή με τον αέρα ή εκτεθεί στο φως, το χρώμα του μεταβάλλεται σε ανοικτό κίτρινο και σκούρο γκρι. Η μεταβολή αυτή οφείλεται σε ένζυμα, τα οποία οξειδώνουν κάποιες ουσίες του βασιλικού πολτού και τον καταστρέφουν.

Η υφή του είναι ζελατινώδης και παχύρρευστη, αλλά με την πάροδο του χρόνου μεταβάλλεται σε συμπαγή. Το αυξανόμενο ιξώδες φαίνεται να σχετίζεται με μία αύξηση των αδιάλυτων στο νερό αζωτούχων ενώσεων, μαζί με μία μείωση των διαλυτών ελεύθερων αμινοξέων. Αυτές οι αλλαγές οφείλονται, προφανώς, σε συνεχείς ενζυματικές δραστηριότητες και στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. Χαρακτηρίζεται από ελαφρύ δριμύ άρωμα και όξινη γεύση που οφείλεται στο πολύ χαμηλό pH (3,5-4,5). Η πυκνότητά του είναι περίπου 1,1gr/cm³ και είναι μερικώς διαλυτός στο νερό.

Ποια είναι η θρεπτική σύστασή του;

Ο βασιλικός πολτός αποτελεί μία πλούσια πηγή πρωτεϊνών, αμινοξέων, λιπιδίων, βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων και θεωρείται ότι έχει ευεργετική δράση για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πιο συγκεκριμένα, αποτελείται από 67% νερό, 15,5% πρωτεΐνες και αμινοξέα, 12,5% σάκχαρα και 4% λιπαρές ουσίες. Οι εκπληκτικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού οφείλονται στην αφθονία του σε βιταμίνες και κυρίως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι οποίες είναι καθοριστικές, τόσο για την ομαλή λειτουργία του νευρικού μας συστήματος, όσο και τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού.


- πρόπολη:

Η λέξη πρόπολη είναι μία σύνθετη λέξη από το «προ» και το «πόλις», μπροστά δηλαδή από την πόλη. Η ετυμολογία της λέξης, εμπεριέχει την έννοια της προστασίας και της άμυνας. Την πρόπολη την συναντάμε στην κοινωνία των μελισσών. Είναι μία κολλώδης ουσία η οποία συντίθεται από τις μέλισσες με σκοπό την οχύρωση και υπεράσπιση των κυψελών τους. Οι ίδιες οι μέλισσες συλλέγουν την πρόπολη από τους βλαστούς διαφόρων φυτών και την επεξεργάζονται προσθέτοντας κερί, γύρη, ένζυμα και διάφορες άλλες ουσίες μέχρι να την φέρουν στην τελική της κολλώδη μορφή. Έπειτα, τη χρησιμοποιούν ως κόλλα για να λειάνουν και να καλύψουν τυχόν ρωγμές ή τρύπες στις κυψέλες τους, με σκοπό την προστασία τους από εχθρούς ή δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Τη χρησιμοποιούν επίσης και για τις αντισηπτικές της ιδιότητες, για να απολυμάνουν το εσωτερικό των κυψελών όπου θα φιλοξενηθούν οι γόνοι των μελισσών και θα αποθηκευτούν το μέλι και η γύρη.

Η χημική σύσταση της πρόπολης
Το χρώμα της πρόπολης ποικίλει από κίτρινο-πράσινο, πορτοκαλο-πράσινο μέχρι καστανό και σκούρο καφέ. Τόσο το χρώμα της όσο και η σύστασή της, εξαρτάται κάθε φορά από το φυτό προέλευσής της, καθώς διαφορετικά φυτά δίνουν διαφορετικές εκκρίσεις στις μέλισσες, αλλά και από την αναλογία προσμείξεων κεριού και γύρης καθώς και από το χρόνο παραμονής της πρόπολης στην κυψέλη. Η χημική σύσταση της πρόπολης είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς έχουν ανιχνευθεί περισσότερες από 300 διαφορετικές χημικές ενώσεις. Στο μεγαλύτερο ποσοστό της αποτελείται από ρητίνες (50%) και κερί (30%). Σε μικρότερο βαθμό περιέχει αιθέρια έλαια, γύρη, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα συστατικά.

Τέλος, σχετικά με τις φυσικές της ιδιότητες, η πρόπολη σε χαμηλές θερμοκρασίες, μικρότερες από 15oC, είναι υαλοποιημένη και επομένως ιδιαίτερα σκληρή. Όταν βρεθεί σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες από 30oC αρχίζει και μαλακώνει και αποκτά την κολλώδη υφή της.

Η θεραπευτική αξία της πρόπολης
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της πρόπολης ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, τις τελευταίες όμως δεκαετίες προκαλεί έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον παγκοσμίως, καθώς δημοσιεύονται περισσότερα από 300 επιστημονικά άρθρα για την πρόπολη ετησίως. Σε γενικές γραμμές, η πρόπολη φαίνεται να έχει δράση ενάντια στα παθογόνα βακτήρια, στους ιούς και στους μύκητες, αντιφλεγμονώδη δράση καθώς και θετική επίδραση σε διάφορες παθήσεις του δέρματος. Παρακάτω θα αναφερθούμε στις κυριότερες δράσεις της πρόπολης στην υγεία του ανθρώπου.

Υγεία γαστρεντερικού συστήματος
Η παρασιτική μόλυνση της γαστρεντερικής οδού είναι αρκετά συχνή και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, διάρροια, φούσκωμα και ναυτία. Αρκετές μελέτες υποστηρίζουν την αποτελεσματική δράση της πρόπολης ενάντια στις λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος. Συγκεκριμένα, υπάρχουν μελέτες οι οποίες υποστηρίζουν την ευεργετική δράση της πρόπολης ενάντια στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter Pylori) και στο παράσιτο Giardia lamblia, το οποίο αποικίζει στο λεπτό έντερο και μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη με συμπτώματα διάρροιας, ναυτίας και στομαχόπονου. Η χρήση πρόπολης μπορεί επίσης να έχει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία της γαστρίτιδας, σε έλκη του δωδεκαδαχτύλου καθώς και στη χρόνια κολίτιδα.

Γυναικολογική φροντίδα
Οι δύο συνηθέστερες αιτίες της κολπίτιδας είναι η βακτηριακή κολπίτιδα και η καντιντίαση. Η κολπίτιδα παρουσιάζεται συνήθως εξαιτίας εξάντλησης του Lactobacillus spp. στον κόλπο και συνοδεύεται από υπερανάπτυξη κολπικών παθογόνων βακτηρίων και αυξημένο κολπικό pH. Εξαιτίας των αντιβιοτικών και αντιμυκητιασιακών δράσεων της πρόπολης, η συστηματική εφαρμογή υδατικού διαλύματος πρόπολης 5%, φαίνεται να προστατεύει από την ανάπτυξη κολπίτιδας και βελτιώνει την καλή υγεία του κόλπου. Επίσης, εξαιτίας και της αναισθητικής της δράσης, η οποία οφείλεται στα πτητικά της αιθέρια έλαια, η πρόπολη παρέχει και έγκαιρη ανακούφιση από τα συμπτώματα της κολπίτιδας.

Το διάλυμα πρόπολης δεν παρουσιάζει τοξικότητα στα ανθρώπινα κύτταρα, επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις χρόνιας κολπίτιδας, σε περιπτώσεις ανθεκτικότητας σε αντιμυκητιακά φάρμακα καθώς και σαν εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς που δεν μπορούν να λάβουν αντιβιοτικά εξαιτίας ταυτόχρονης φαρμακολογικής θεραπείας.

Τέλος, υπάρχουν νέες μελέτες οι οποίες παρουσιάζουν ότι η εφαρμογή αλοιφής πρόπολης μπορεί να βελτιώσει την επούλωση των βλαβών σε άτομα με έρπη των γεννητικών οργάνων.

Στοματική υγιεινή
Η στοματική κοιλότητα έχει μία άφθονη βακτηριακή μικροχλωρίδα και η υπερβολική βακτηριακή ανάπτυξη μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες στοματικές ασθένειες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόπολη, εξαιτίας των αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων της, μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξη βακτηριακής πλάκας και παθογόνων μικροοργανισμών, υπεύθυνων για την ανάπτυξη περιοδοντίτιδας.

Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι χρήση στοματικού διαλύματος πρόπολης μπορεί να βελτιώσει την επούλωση και να μειώσει τον πόνο και το πρήξιμο μετά από χειρουργική επέμβαση στο στόμα. Η χρήση στοματικού διαλύματος πρόπολης, φαίνεται επίσης να βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και στην ταχύτερη επούλωση των πληγών του στόματος που προκαλούνται από χημειοθεραπεία. Η πρόπολη επομένως μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως οδοντόκρεμα είτε ως στοματικό διάλυμα για την προστασία της στοματικής κοιλότητας από παθογόνους μικροοργανισμούς που προκαλούν ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα.

Υγεία του δέρματος
Οι αντιμυκητιακές, αντιαλλεργικές και αντιοξειδωτικές δράσεις της πρόπολης την καθιστούν ιδιαίτερα αποτελεσματική στη διαδικασία επούλωσης των πληγών του δέρματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόπολη μειώνει σημαντικά τη δραστηριότητα των ελευθέρων ριζών και προάγει τη σύνθεση κολλαγόνου και ελαστίνης, συμβάλλοντας έτσι στην επούλωση των τραυμάτων. Άλλες έρευνες συσχετίζουν την πρόπολη με θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία της ακμής καθώς και με την επούλωση των ελκών του διαβητικού ποδιού. Η πρόπολη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε εκζέματα και ελαφριά εγκαύματα, καθώς και σαν τοπικό αναισθητικό για την ανακούφιση συμπτωμάτων από το τσίμπημα της μέλισσας.

Αντικαρκινική δράση
Η πρόπολη έχει συσχετιστεί με θετικά αποτελέσματα ενάντια στον καρκίνο του μαστού. Φαίνεται να παρουσιάζει ελάχιστη έως μηδαμινή τοξικότητα ενάντια στα φυσιολογικά κύτταρα και εκλεκτικές τοξικές ιδιότητες έναντι των καρκινικών κυττάρων, οδηγώντας τα προς απόπτωση. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι η πρόπολη ασκεί επιλεκτική κυτταροτοξική δράση σε ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα, ελαχιστοποιώντας τον πολλαπλασιασμό τους. Υπάρχει πληθώρα μελετών που συσχετίζουν διάφορα συστατικά της πρόπολης και με άλλα είδη καρκίνων, χρειάζονται όμως περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθεί εάν και με ποιον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί η πρόπολη στη θεραπεία διαφόρων καρκίνων.

Σε γενικές γραμμές η πρόπολη, εξαιτίας της πληθώρας οργανικών και ανόργανων ενώσεων που περιέχει, βοηθάει στη γενικότερη ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος .Αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για όσους θέλουν να θωρακίσουν τον οργανισμό τους ενάντια σε ιώσεις, λοιμώξεις και εποχιακές αλλεργίες. Η χρήση της πρόπολης δεν παρουσιάζει σοβαρές αντενδείξεις πέρα από την πιθανότητα ένα άτομο να παρουσιάσει αλλεργία. Σε περίπτωση που εμφανιστούν δυσάρεστα συμπτώματα μετά τη λήψη πρόπολης όπως, φαγούρα στο στόμα, εξανθήματα, ναυτία ή διάρροια, σταματάμε τη λήψη της και συμβουλευόμαστε αλλεργιολόγο.

- γύρη:

Η γύρη είναι η ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από τα άνθη διαφόρων φυτών και τη μεταφέρουν στις κυψέλες τους, όπου και την αποθηκεύουν. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταφοράς, η γύρη, αναμειγνύεται με άλλες ουσίες που παράγουν οι μέλισσες όπως νέκταρ και σάλιο. Η γύρη περιέχει έναν πλούτο θρεπτικών συστατικών και αποτελεί τη βασική πηγή τροφής των μελισσών, με την οποία θα τραφούν οι γόνοι τους.  

Οι μελισσοκόμοι συλλέγουν τη γύρη στο τέλος της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού. Η γύρη που υπάρχει διαθέσιμη στο εμπόριο μοιάζει με μικρούς σβόλους καλαμποκάλευρου και έχει το χρώμα του μελιού. Η γεύση της καθώς και η σύστασή της δεν είναι σταθερή και εξαρτάται κάθε φορά από τα φυτά από τα οποία την συλλέγουν οι μέλισσες και από την εποχή στην οποία τη συλλέγουν οι μελισσοκόμοι.  

Εξαιτίας της πληθώρας των θρεπτικών συστατικών που περιέχει, η γύρη, δεν χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως βασικό συστατικό της διατροφής των μελισσών. Η χρήση της είναι διαδεδομένη και στον άνθρωπο ως φυτικό συμπλήρωμα διατροφής με πολλά και σημαντικά οφέλη για την υγεία του.   

Η χημική σύσταση της γύρης  

Η γύρη των μελισσών διαθέτει ένα εντυπωσιακό θρεπτικό προφίλ. Περιέχει πάνω από 250 βιολογικά δραστικές ουσίες, οι κυριότερες των οποίων είναι οι πρωτεΐνες και τα αμινοξέα, οι υδατάνθρακες και τα σάκχαρα, τα λιπίδια και τα ελεύθερα λιπαρά οξέα, καθώς και οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία. Η ακριβής περιεκτικότητα της γύρης σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά ποικίλει όπως αναφέραμε παραπάνω αναλόγως με τα χαρακτηριστικά της χλωρίδας από την οποία προήλθε. Σε γενικές γραμμές η σύστασή της είναι:  

  • Πρωτεΐνες: 35%  
  • Υδατάνθρακες: 40% 
  • Λιπίδια: 5% 
  • Νερό: 5-10% 
  • Άλλες ουσίες: 5-15% 

Η τελευταία κατηγορία περιλαμβάνει τις βιταμίνες (κυρίως φυλλικό οξύ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και προβιταμίνη Α), τα ιχνοστοιχεία όπως το σελήνιο και ο σίδηρος καθώς και μία πληθώρα αντιοξειδωτικών ουσιών μεταξύ των οποίων φλαβονοειδή, καροτενοειδή, κερσετίνη και γλουταθειόνη. Η περιεκτικότητα της γύρης συγκεκριμένα σε σελήνιο είναι ιδιαίτερα υψηλή, αφού 1 κουταλιά της σούπας (περίπου 12,5% gr) αποδίδει 500% περισσότερο σελήνιο από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση. 

Ιδιαιτέρως διάσημη είναι η γύρη για την υψηλή περιεκτικότητά της σε πρωτεΐνες και αμινοξέα. Χαρακτηριστικά, στην ίδια ποσότητα, η γύρη αποδίδει περισσότερες πρωτεΐνες και αμινοξέα στον οργανισμό σε σχέση με το βοδινό κρέας, τα αυγά και το τυρί. Η μισή περίπου ποσότητα των πρωτεϊνών που περιέχει η γύρη είναι με τη μορφή ελεύθερων αμινοξέων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν πιο εύκολα από το σώμα μας. Η υψηλή περιεκτικότητα της γύρης σε πρωτεΐνες και αμινοξέα, την καθιστά ως ιδανικό τρόφιμο για άτομα που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή.

Πηγή mednutrition.gr

Τώρα το περιοδικό Εύφορη Γη έρχεται στο σπίτι, στο γραφείο σας ή στο κινητό σας!

Γίνετε συνδρομητής για την έντυπη έκδοση εδώ και για την online εδώ

Ακολουθήστε μας:

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας για να μαθαίνετε τα νέα μας

Invalid Input

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

06/2022

Περισσότερο διαβασμένα