Τα θέματα αφορούν άλλοτε το παιδί και τις ανάγκες του και άλλοτε τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια. 

Όπως επισημαίνει η  Κλινική Ψυχολόγος Ηρώ Διαμαντοπούλου, κάθε σεμινάριο έχει σημαντική απήχηση, καθώς υπάρχει μεγάλη ευαισθητοποίηση των γονέων. Άλλωστε, ο σχεδιασμός των επόμενων σεμιναρίων γίνεται με βάση τις ερωτήσεις και τις απορίες των ίδιων των γονέων.

Στέκεται ιδιαίτερα στη σημασία της  ενημέρωσης των γονέων σχετικά με την τήρηση των ηλικιακών οροσήμων για τα παιδιά, ώστε να μην μένουν πίσω στην αναπτυξιακή  εξέλιξή τους. Τονίζει πως οι γονείς, όταν ανησυχούν, συνήθως έχουν δίκιο, αν και μόνο το 45% κινητοποιείται έγκαιρα. Δύο είναι οι κύριοι παράγοντες αποτελεσματικότητας: Η ηλικία έναρξης της παρέμβασης, καθώς όσο πιο νωρίς αρχίσει (δηλαδή κάτω των 3 ετών) τόσο το καλύτερο, αλλά και το πόσο ασχολούνται οι γονείς. Η πρώιμη παρέμβαση, δεν έχει μόνο θετικό αποτέλεσμα στον τελικό στόχο του παιδιού, αλλά φαίνεται ακόμα ότι συνήθως μειώνει την αναπτυξιακή «κατηφόρα» που παρατηρείται σε πολλές διαταραχές.

• Ποιες είναι οι ανάγκες που διαπιστώνετε σήμερα για τα παιδιά και τους γονείς;

Από μια πρώτη εικόνα και μέσα από τις αξιολογήσεις, προκύπτει ότι ο κόσμος δεν έχει επαρκή ενημέρωση για διάφορα ζητήματα που απασχολούν τα παιδιά. Οπότε, εμείς κάνουμε σεμινάρια, για να ενημερώνουμε τον κόσμο σχετικά με τις ανάγκες που προκύπτουν κατά καιρούς.

Τα θέματα έχουν να κάνουν -μεταξύ άλλων- με το παιχνίδι και ποιο είναι ηλικιακά κατάλληλο, την τροφικότητα - το πότε δηλαδή και πώς εισάγουμε τη στέρεα τροφή στη διατροφή του παιδιού, την ομιλία και πότε χρειάζεται πρώιμη παρέμβαση στα 0-3 έτη  ή παρέμβαση μετά τα 3 έτη, αν έχει μείνει πίσω ένα παιδί.

• Είναι έτοιμοι οι γονείς να δεχτούν αυτή τη γνώση και να την εφαρμόσουν;

Οι γονείς πρέπει να αντιληφθούν ότι αυτός που θα βοηθήσει το παιδί είναι ο ίδιος ο γονέας, εκτός από εμάς. Εμείς ενημερώνουμε τον γονέα πώς να το κάνει και τον εκπαιδεύουμε, ώστε, αν ένα παιδάκι παρακολουθεί συνεδρίες παρέμβασης, να μπορεί να  συνεχίζει την δουλεία μας και στο σπίτι, συμφώνα με την  δική μας καθοδήγηση. Κι αυτό γιατί οι δύο ώρες την εβδομάδα που παρακολουθεί το παιδί συνεδρίες δεν είναι αρκετές, αν δεν εφαρμόζονται οι οδηγίες και στο σπίτι, ώστε να γενικευτεί η εφαρμογή τους στο φυσικό του περιβάλλον και την καθημερινότητα.  Ειδικά, όταν πρόκειται για οριοθέτηση, η εφαρμογή  από τους  γονείς  παίζει  καθοριστικό ρόλο,  προκειμένου να έχουμε μια άμεση εξέλιξη.

Η πρώτη συνάντηση με τους γονείς καλό είναι να  γίνεται στον  πρώτο ηλικιακό  σταθμό των παιδιών, στα 2-3 έτη ή νωρίτερα, όπου τα παιδιά διαπραγματεύονται τα όρια και τη θέση τους μέσα στην οικογένεια. Τότε οι γονείς καλούνται να θέτουν τα όρια. Θα πρέπει να είναι ομάδα, να συμφωνούν από κοινού και να ανακοινώνουν στο παιδί τις αποφάσεις τους. Πάροχος θα πρέπει να  είναι μόνο  ο γονέας και να εφαρμόζουν τους κανόνες των γονέων ακόμα και οι παππούδες – γιαγιάδες, όταν  κρατάνε το παιδί.  Στόχος μας, λοιπόν, είναι  η ενημέρωση, ώστε να  ξεκινήσει έγκαιρα η οποιαδήποτε επέμβαση και παρέμβαση για την ομαλή εξέλιξη της οικογένειας και του παιδιού.

• Επηρεάζει τη στάση των γονέων ο ρυθμός της ζωής σήμερα;

Η σύγχρονη κοινωνία είναι μια κοινωνία «υψηλών ταχυτήτων». Οι αυξημένες απαιτήσεις στον χώρο εργασίας των γονέων  και οι πολλαπλοί -αλλά ταυτοχρόνως-αλληλοσυγκρουόμενοι ρόλοι που καλείται να επιτελέσει  ο σημερινός εργαζόμενος γονέας, προκαλούν αυξημένο άγχος, καθώς προσπαθεί να είναι παραγωγικός μεν στην δουλειά, αλλά και συνεπής στο ρόλο του ως γονέας. Ένας ρόλος με προκλήσεις και απαιτήσεις, καθώς η ανατροφή του παιδιού πέρα από το ένστικτο, χρειάζεται και γνώσεις. Συμφώνα με την UNESCO, οι γονείς είναι παιδαγωγοί αναντικατάστατοι για την ανατροφή του παιδιού τους.  Άρα όσες και αν είναι οι επαγγελματικές υποχρεώσεις του γονέα, θα πρέπει να δημιουργεί ποιοτικό χρόνο και με τα παιδιά του.

• Πόσο επηρεάζουν τα παιδιά οι οθόνες, οι τηλεοράσεις, τα κινητά;

Τα παιδιά δεν πρέπει να χρησιμοποιούν οθόνες έως τα 5 έτη και τα μεγαλύτερα παιδιά δεν πρέπει να χρησιμοποιούν οθόνες  χωρίς μέτρο. Φυσικά και επηρεάζονται με την χρήση οθονών, άρα θα πρέπει εξαρχής να έχουμε θέσει τα όρια μας για την χρήση τους, αν  έχουμε επιτρέψει τις οθόνες στο παιδί μας. Καταρχάς, μαθαίνουμε στο παιδί το «δικό μου», «δικό σου», γιατί τα παιδιά έχουν την τάση να τα κάνουν όλα δικά τους. Εξηγήστε του ότι οι οθόνες είναι δικές σας  και ότι του τις επιτρέπετε μόνο για λίγο.  Πρέπει να έχουμε πάντα τον έλεγχο, δεν πρέπει να έχουμε εκτεθειμένες τις οθόνες, μην ξεχνιέστε, δεν υπάρχει δικαιολογία, καθώς και η χρήση χωρίς επίβλεψη ενέχει κινδύνους. 

• Ποια είναι η σημασία της πρώιμης παρέμβασης;

Όταν μιλάμε για πρώιμη παρέμβαση, εννοούμε την παρέμβαση - βοήθεια στο βρέφος και στο παιδί  0-3 ετών, για δεξιότητες που είτε αναδύονται τώρα, δηλαδή βγαίνουν στην επιφάνεια ή για δεξιότητες που δεν έχουν εξελιχθεί σωστά ή ακόμα για ικανότητες που είναι εντελώς απούσες. Στόχος είναι κυρίως η δημιουργία ικανοτήτων, που διευκολύνουν την επικοινωνία.

 Οι ικανότητες του παιδιού, αν δεν αναπτυχθούν, μπορεί να οδηγήσουν  σε αναπηρίες και καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του, σε έναν ή περισσότερους τομείς, με καίριο αποτέλεσμα την μείωση της λειτουργικότητας του παιδιού.

Όποια παρέμβαση, πρέπει να μπορεί να γενικευτεί στο φυσικό περιβάλλον του παιδιού και την καθημερινότητα των γονέων και της οικογένειας. Δηλαδή, δεν φτάνει το παιδί να αναπτύξει απλά  μια ικανότητα, αλλά είναι απόλυτα αναγκαίο να μπορεί να την ασκεί σε καθημερινό - φυσικό περιβάλλον. Άρα, η πρώιμη παρέμβαση ενσωματώνει εξαρχής ως στόχο την εφαρμογή στην καθημερινότητα.

Η πρώιμη παρέμβαση έρχεται συχνά αντιμέτωπη με την μη αποδοχή από τους γονείς. Πολλά παιδάκια χρήζουν πρώιμης παρέμβασης, αλλά όταν οι γονείς αρνούνται να ακολουθήσει το παιδί ένα ειδικό πρόγραμμα, χάνεται πολύτιμος χρόνος.

Δεν υπάρχει λόγος δισταγμού ή φόβου για να απευθυνθούμε στον ειδικό. Λύσεις βρίσκονται, αρκεί ο εντοπισμός και η επίλυση του προβλήματος να ξεκινήσουν έγκαιρα! 

Διαμαντοπούλου Ηρώ, Κλινική Ψυχολόγος

• Μεταπτυχιακά από το "University of East London" (Κλινική Κοινοτική Ψυχολογία, Ειδική Αγωγή, Γνωστική Νευροψυχολογία)
• Πτυχίο Ψυχολογίας (University of East London)
• Εξειδίκευση στον αυτισμό (prt therapist) και στην πρώιμη παρέμβαση
• Aπόφοιτη ΙΕΚ Προσχολικής Αγωγής Ημερήσιας Φροντίδας Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες και Bοηθός εργοθεραπείας
• Ίδρυσε το Πρότυπο Κέντρο Προσχολικής Αγωγής Λόγου & Μάθησης «Ηρώ Διαμαντοπούλου» το 2015