Με την ερώτησή του μεταφέρει στη Βουλή τα αιτήματα του δικηγορικού συλλόγου Κυπαρισσίας, που στηρίζει η τοπική κοινωνία της Τριφυλλίας και ζητά από τον Υπουργό Δικαιοσύνης να απαντήσει αν το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας θα διατηρήσει την αυτοτέλειά του (κτηριακή και υπαλλήλων) καθώς και αν θα μετατραπεί το Ειρηνοδικείο Πλαταμώδους (Γαργαλιάνων) σε περιφερειακή έδρα του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας.

Παρατίθεται το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:

 Αθήνα, 23 Ιανουαρίου 2024

ΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης

ΘΕΜΑ: «Η αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη δεν πρέπει να οδηγήσει σε υποβάθμιση την Τριφυλία».

Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης της ΝΔ για την αναθεώρηση του δικαστικού χάρτης της χώρας, που αρχίζει να ξεδιπλώνεται με συγκεκριμένη μορφή, έχει προκαλέσει πληθώρα αντιδράσεων σε δικαστές, δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους αλλά και τις τοπικές κοινωνίες.
Στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου, ο Υπουργός Δικαιοσύνης διαβίβασε στην Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων και την Ομοσπονδία των Δικαστικών Υπαλλήλων το πόρισμα Ομάδας Εργασίας, που συγκροτήθηκε τον περασμένο Αύγουστο, με αντικείμενο την προετοιμασία για την υποβολή προτάσεων νομοθέτησης για την αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης. Ακολούθησε, με διαφορά λίγων ημερών, παραδοτέο της Παγκόσμιας Τράπεζας (Τεχνικό σημείωμα για τις βασικές επιπτώσεις στο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο), στο πλαίσιο σύμβασης μεταξύ της τράπεζας και του Υπουργείου Δικαιοσύνης με αντικείμενο την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών για την υποστήριξη της μεταρρύθμισης του δικαστικού χάρτη.
Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες από την Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων και την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων.
Έκτοτε, ξεκίνησε μια ιδιότυπη διαδικασία διαβούλευσης κατά την οποία καλούνται στο υπουργείο δικηγορικοί σύλλογοι με τη συμμετοχή των κατά τόπους κυβερνητικών βουλευτών και ακολουθούν δεσμεύσεις του υπουργείου και ανακοινώσεις των βουλευτών.
Στη Μεσσηνία ειδικότερα, οι αντιδράσεις των δικηγορικών συλλόγων ήταν έντονες όσον αφορά τις προτάσεις για συγχωνεύσεις και καταργήσεις Δικαστηρίων, μεταξύ των οποίων των Εφετείων Καλαμάτας και Ναυπλίου, του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας και Γυθείου και των Ειρηνοδικείων Πύλου, Πλαταμώδους, Γυθείου και Νεάπολης Βοιών. Οι δυναμικές κινητοποιήσεις οδήγησαν το υπουργείο στη δέσμευση ότι το Εφετείο Καλαμάτας δεν θα καταργηθεί και θα υπαχθεί στην αρμοδιότητά του και το Πρωτοδικείο Σπάρτης.
Στις 10 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Δικαιοσύνης σύσκεψη υπό τον υφυπουργό κ. Γιάννη Μπούγα, με θέμα τον νέο δικαστικό χάρτη της Ελλάδας και ειδικότερα το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας και το Ειρηνοδικείο Γαργαλιάνων με τη συμμετοχή των Προέδρων των δικηγορικών συλλόγων Καλαμάτας και Κυπαρισσίας ενώ παραβρέθηκαν και βουλευτές Μεσσηνίας που ανήκουν στην κυβερνητική παράταξη.
Σε σχετική ανακοίνωση του Δικηγορικού Συλλόγου Κυπαρισσίας αναφέρεται ότι «Ο υφυπουργός επανέλαβε τη θέση της κυβέρνησης σχετικά με το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας και ειδικότερα για την κατάργηση των οργανικών θέσεων των δικαστών του και τη λειτουργία του ως περιφερειακού πρωτοδικείου, με σκοπό την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας όπως δήλωσε, θα λειτουργεί σαν περιφερειακό πρωτοδικείο με μητροπολιτικό πρωτοδικείο το Πρωτοδικείο Καλαμάτας, όπου θα μεταφερθούν οι οργανικές θέσεις των δικαστών του, οι δε δικαστικοί υπάλληλοι του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας θα παραμείνουν στις οργανικές τους θέσεις. Επίσης στο Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας θα υπηρετούν καθημερινά τουλάχιστον ένας πρωτοδίκης υπηρεσίας και ένας εισαγγελέας υπηρεσίας».
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κυπαρισσίας σε δηλώσεις του, ανέφερε ότι - σύμφωνα με ομόφωνη απόφαση - θέση της Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας (Ολομέλεια Χίου 16/9/2023) η κατάργηση οργανικών θέσεων δικαστών ισοδυναμεί με κατάργηση δικαστηρίων εκτός αν τηρηθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, όσον αφορά το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας θα πρέπει τα διοικητικά όρια της αρμοδιότητάς του να μην αλλάξουν και να μην συρρικνωθούν στα διοικητικά όρια της περιφερειακής ενότητας Μεσσηνίας, να μην μειωθούν οι δικάσιμοι και να συνεχίσει να έχει την ίδια καθ’ ύλην αρμοδιότητα ενώ θα πρέπει οι προσδιορισμοί των υποθέσεων να γίνονται από τους υπαλλήλους του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας και οι σχετικές δικογραφίες να παραμένουν στο αρχείο του. Οτιδήποτε άλλο οδηγεί σε μετατροπή του Πρωτοδικείου σε μεταβατικό και συνεπώς σε ευθεία υποβάθμιση - κατάργησή του. Όσον αφορά το Ειρηνοδικείο στους Γαργαλιάνους θα πρέπει να μετατραπεί σε περιφερειακή έδρα του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας, όπως ακριβώς και το Ειρηνοδικείο Πύλου. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο υπουργός δεσμεύτηκε ως προς τη δεύτερη προϋπόθεση, τον προσδιορισμό των δικαστηρίων, βλέπει με θετική ματιά την ύπαρξη τριμελών και πολυμελών συνθέσεων στα περιφερειακά Πρωτοδικεία και εξετάζει να μην καταργηθεί το Ειρηνοδικείο Γαργαλιάνων και να μετατραπεί σε περιφερειακή έδρα του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας. Επίσης, ο υφυπουργός διαβεβαίωσε ότι με τη νέα μορφή λειτουργίας το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας θα έχει την αυτοτέλειά του και θα υπάρχουν κάθε μέρα ένας πρωτοδίκης και ένας εισαγγελέας υπηρεσίας που θα αντιμετωπίζουν τα καθημερινά ζητήματα.
Μετά από λίγες μέρες, όμως, διέρρευσε κείμενο σχεδίου νόμου σύμφωνα με το οποίο το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας και τα Ειρηνοδικεία Κυπαρισσίας και Πλαταµώδους καταργούνται, οι οργανικές θέσεις των υπηρετούντων εκεί δικαστικών λειτουργών και δικαστικών υπαλλήλων μεταφέρονται στο κεντρικό Πρωτοδικείο Καλαμάτας και η Κυπαρισσία και η Πύλος ορίζονται περιφερειακές έδρες του κεντρικού Πρωτοδικείου Καλαμάτας. Εναλλακτικά, προβλέπεται ότι στην Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας ορίζεται κεντρικό πρωτοδικείο το Πρωτοδικείο Μεσσηνίας με έδρα την Καλαμάτα και τα Ειρηνοδικεία Καλαμάτας και Πύλου καταργούνται. Οι οργανικές θέσεις των υπηρετούντων εκεί δικαστικών λειτουργών και δικαστικών υπαλλήλων μεταφέρονται στο Πρωτοδικείο Μεσσηνίας και ορίζονται περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Μεσσηνίας η Κυπαρισσία και η Πύλος.
Έτσι, στη γενική συνέλευση του Δικηγορικού Συλλόγου Κυπαρισσίας, που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιανουαρίου, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κυπαρισσίας κ. Αθανάσιος Πετρόπουλος μίλησε για εμπαιγμό του υπουργείου Δικαιοσύνης και αθέτηση υποσχέσεων που διατυπώθηκαν στην ανωτέρω σύσκεψη της 10ης Ιανουαρίου αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «Ενώ είχαν υποσχεθεί ότι θα διατηρήσει την αυτοτέλειά του το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας, την κτηριακή και των εκεί υπαλλήλων, με το σχέδιο νόμου που έχει κατατεθεί και έχει δοθεί στη δημοσιότητα καταργούνται και οι οργανικές θέσεις των υπαλλήλων, που αυτό ουσιαστικά σημαίνει κατάργηση του Πρωτοδικείου. Επίσης ενώ το Ειρηνοδικείο Πύλου μετατρέπεται, και σωστά, σε περιφερειακή έδρα του Πρωτοδικείου Καλαμάτας, σκανδαλωδώς το Ειρηνοδικείο Γαργαλιάνων καταργείται χωρίς να μετατρέπεται σε περιφερειακή έδρα πρωτοδικείου».
Ο δικηγορικός σύλλογος Κυπαρισσίας έλαβε απόφαση να συνεχίσει την αποχή και να εντείνει τις κινητοποιήσεις του προς όλες τις κατευθύνσεις.
Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το Ειρηνοδικείο Πλαταμώδους (Γαργαλιάνοι) δημιουργήθηκε μετά την παλαιότερη κατάργηση μικρότερων Ειρηνοδικείων και καλύπτει τις κωμοπόλεις των Γαργαλιάνων, της Χώρας και των Φιλιατρών, μαζί με τα χωριά τους, δηλαδή πληθυσμό άνω των 15.000 κατοίκων.
Πέρα από δικαστές, δικηγόρους και δικαστικούς υπαλλήλους η κατάργηση δικαστηρίων αφορά και τις τοπικές κοινωνίες. Και στην παρούσα συγκυρία που οι κάτοικοι αυτών των περιοχών βλέπουν να συρρικνώνονται συνεχώς δημόσιες υπηρεσίες, τραπεζικά καταστήματα, τώρα και δικαστήρια αισθάνονται πολίτες τρίτης κατηγορίας, που θα πρέπει να μετακινούνται στα αστικά κέντρα για να εξυπηρετηθούν.

Επειδή η κυβέρνηση της ΝΔ σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα όπως η αναμόρφωση του δικαστηριακού χάρτη της χώρας προχωράει χωρίς να έχει προηγηθεί η απαιτούμενη διαβούλευση με τους λειτουργούς και συλλειτουργούς της Δικαιοσύνης.
Επειδή η υλοποίηση του έργου της αναθεώρησης του χάρτη, που έχει ενταχθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υπολείπεται χρονικά και η κυβέρνηση βρίσκεται υπό πίεση για την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων «ορόσημων» ήτοι προαπαιτούμενων, η ολοκλήρωση των οποίων ελέγχεται από την ΕΕ για την εκταμίευση των σχετικών κονδυλίων.
Επειδή οι δείκτες για την αναμόρφωση του δικαστικού χάρτη θα πρέπει να λαμβάνουν ιδιαιτέρως υπόψη το γεωγραφικό ανάγλυφο και τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας (νησιωτικότητα, ορεινές και αγροτικές περιοχές).
Επειδή πέρα από την πυκνότητα του πληθυσμού, το μέγεθος των δικαστηρίων, τη ροή των διαδικασιών και τον φόρτο εργασίας, τη γεωγραφική τοποθεσία, τις υποδομές και τα μέσα μεταφοράς, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και παράγοντες όπως η υφιστάμενη ψηφιοποίηση, το επίπεδο επιχειρηματικότητας και η ένταση της οικονομικής δραστηριότητας μιας περιοχής.
Επειδή η πρόσβαση στη δικαιοσύνη είναι συνταγματικά προστατευόμενο δικαίωμα και η αρχή της εγγύτητας βασική παράμετρος για την προστασία του.
Επειδή η οι καταργήσεις/συγχωνεύσεις δικαστηρίων πέραν όλων των άλλων επηρεάζουν άμεσα και την προσωπική/οικογενειακή και εργασιακή ζωή δικαστών, δικαστικών υπαλλήλων και δικηγόρων.

Κατόπιν των ανωτέρω ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Θα διατηρήσει την αυτοτέλειά του το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας (κτηριακή και υπαλλήλων) και ειδικότερα: α) Θα παραμείνουν τα διοικητικά όρια του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας ως έχουν μέχρι σήμερα χωρίς να συρρικνωθούν στα διοικητικά όρια της περιφερειακής ενότητας Μεσσηνίας; β) θα παραμείνουν οι δικάσιμοι και θα συνεχίσει το Πρωτοδικείο Κυπαρισσίας να δικάζει υποθέσεις μικτών ορκωτών δικαστηρίων, τριμελούς πλημμελειοδικείου και πολυμελούς πρωτοδικείου; γ) θα γίνονται οι προσδιορισμοί των ποινικών και αστικών υποθέσεων από τους υπαλλήλους του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας και θα παραμένουν οι σχετικές δικογραφίες στο αρχείο του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας;
2. Θα μετατραπεί το Ειρηνοδικείο Πλαταμώδους (Γαργαλιάνων) σε περιφερειακή έδρα του Πρωτοδικείου Κυπαρισσίας;

Ο ερωτών βουλευτής

Χαρίτσης Αλέξανδρος (Αλέξης)
Πρόεδρος Κ.Ο ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ