Με γενικεύσεις που με μαθηματική ακρίβεια, οδηγούν σε εσφαλμένα συμπεράσματα, με παραπλανητικές πληροφορίες και σκόπιμη παραποίηση της αλήθειας, επιχειρούν κάποιοι να αποκρύψουν το δίχτυ προστασίας που έχει δημιουργήσει η παρούσα κυβέρνηση για την πρώτη κατοικία.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η οριζόντια προστασία πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς έληξε τον Δεκέμβριο 2014 καθώς η προηγούμενη κυβέρνηση δεν μερίμνησε να ανανεώσει τις σχετικές ρυθμίσεις. Στο νόμο 3869/2010,(νόμος Κατσέλη), με προσφυγή στο Δικαστήριο, μπορούσαν να υπαχθούν μόνο τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, δηλαδή φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις να ρυθμιστεί ή και να "κουρευτεί", μόνο το τραπεζικό χρέος, ώστε να διασωθεί η πρώτη κατοικία.
Με τον νόμο 4336/2015,( νόμος Σταθάκη), τροποποιήθηκε ο νόμος 3869/2010. Η ισχύς του παρατάθηκε μέχρι τις 31-12-2018, ενώ έγινε διεύρυνση ως προς τους δικαιούχους προσφυγής στο νόμο συμπεριλαμβάνοντας και τους ελεύθερους επαγγελματίες, αλλά και ως προς τις οφειλές που μπορούν να υπαχθούν σε ρύθμιση, συμπεριλαμβάνοντας όχι μόνο τις οφειλές προς τις τράπεζες, αλλά και αυτές προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά Ταμεία και τους ΟΤΑ.
Σύμφωνα λοιπόν με τον νόμο 3869/2010 όπως τροποποιήθηκε το 2015, οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο μέσω δικηγόρου αίτηση και σχέδιο διευθέτησης οφειλών, ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση η κύρια κατοικία. Για τα χαμηλά εισοδήματα παρέχεται δωρεάν δικηγόρος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω του θεσμού της νομικής βοήθειας. Με την κατάθεση της αίτησης, όλα τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη προστατεύονται από πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, γιατί αυτόματα αναστέλλονται τα συγκεκριμένα αναγκαστικά μέτρα. Στις προστατευτικές για την πρώτη κατοικία διατάξεις, εντάσσονται δανειολήπτες που διαθέτουν ακίνητο αξίας από 180.000 έως 280.000 ευρώ και ετήσιο εισόδημα από 13.906 έως 40.801 ευρώ, ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας του δανειολήπτη. Για τους αδύναμους δανειολήπτες, προβλέπεται η ενίσχυσή τους από το κράτος, προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στις δόσεις της ρύθμισης.
Ο δανειολήπτης που δεν επιθυμεί να υπαχθεί στις παραπάνω προστατευτικές διατάξεις, μπορεί να ζητήσει από την τράπεζα την αναδιάρθρωση του δανείου του, σύμφωνα με το νέο κώδικα δεοντολογίας των τραπεζών, με βάση την πραγματική δυνατότητα του νοικοκυριού, αφού οι υπόχρεοι για την τήρησή του Κώδικα (τράπεζες, χρηματοδοτικά ιδρύματα και εταιρίες διαχείρισης), οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα και αναλόγως να προτείνουν ρύθμιση του δανείου. Επιπλέον των παραπάνω προστατευτικών διατάξεων, με το νόμο 4469/2017 για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, θεσπίσθηκε ένα πλαίσιο προστασίας και για τους εμπόρους, οι οποίοι στο επιχειρηματικό πλάνο που θα θέσουν στη διαπραγμάτευση, μπορούν να εντάξουν και την προσωπική τους περιουσία. Εάν το σχέδιο γίνει δεκτό, προστατεύεται η κύρια κατοικία τους –και όχι μόνο.
Εντελώς συμπληρωματικά προς τα παραπάνω, η συμφωνία της κυβέρνησης με τις συστημικές τράπεζες αναφέρει ρητά, ότι δεν θα εκπλειστηριαστούν ακίνητα κάτω των 300.000 ευρώ και ότι θα ληφθεί μέριμνα για τους δανειολήπτες που βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση.
Το προστατευτικό δίχτυ για την πρώτη κατοικία λειτουργεί και ήδη οι πλειστηριασμοί που έγιναν στις 29 Νοεμβρίου, μετά την αναστολή της αποχής των συμβολαιογράφων, κατέδειξαν ότι αφορούσαν σε εταιρικά ακίνητα ή κατοικίες με υψηλά εισοδήματα.
Το νομοθετικό πλαίσιο που θεσπίστηκε για την προστασία της πρώτης κατοικίας, είναι προφανές ότι επιδιώκει να προστατεύσει εκείνον τον δανειολήπτη, που πήρε ένα δάνειο το οποίο σύμφωνα με τις οικονομικές του δυνάμεις και την φυσιολογική πορεία των πραγμάτων, θα ήταν σε θέση να αποπληρώσει και που λόγω της απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών που προκάλεσε η οικονομική κρίση, βρίσκεται σε αδυναμία αποπληρωμής του. Σε καμία περίπτωση όμως ένα κράτος δικαίου δεν πρέπει να προστατεύει εκείνον τον δανειολήπτη που δανείζεται συμπεριφερόμενος δόλια, έχοντας από την αρχή σκοπό να μη πληρώσει το δάνειό του ή έχοντας τη δυνατότητα να το αποπληρώσει, δεν το κάνει. Δεν είναι ούτε νόμιμο, ούτε ηθικό, η πολιτεία να προστατεύσει αυτή την κατηγορία των δανειοληπτών, γιατί , εκτός των άλλων, λειτουργεί σε βάρος όλων των πολιτών, αφού με δάνειο που αποπληρώνεται από τους ίδιους και όχι μόνο από την παρούσα γενεά, ανακεφαλαιοποιήθηκαν οι τράπεζες. Ενδεχόμενη δε νέα ανακεφαλαιοποίηση, λόγω της αλλαγής του σχετικού ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου, θα γίνει από τα κεφάλαια των μετόχων, των ομολογιούχων και των καταθετών. Εκτός αυτού, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, που ιδιώτες (όχι τράπεζες) πλειστηριάζουν ακίνητα ιδιωτών για μεταξύ τους χρέη.
Οι σκηνές βίας στους χώρους που γίνονται οι πλειστηριασμοί και σε συμβολαιογραφικά γραφεία δεν τιμούν κανένα και προκαλούν ερωτηματικά. Εκτός των άλλων, θέτουν σε κίνδυνο την σωματική ακεραιότητα των συμβολαιογράφων, που ασκούν το νόμιμο θεσμικό τους ρόλο.
Είναι εξηγήσιμη η κατάφωρη διαστρέβλωση της αλήθειας από συγκεκριμένα ΜΜΕ που κάνουν αντικυβερνητική προπαγάνδα για λογαριασμό της ΝΔ. Είναι όμως ακατανόητο, αριστερές συλλογικότητες να παρεμποδίζουν πλειστηριασμούς ακριβών ακινήτων ιδιοκτησίας γόνων βιομηχάνων, ή ανωνύμων εταιριών σε ακριβές περιοχές. Που μάλιστα από το εκπλειστηρίασμα διεκδικούν να πληρωθούν εργαζόμενοι και ασφαλιστικά ταμεία. Ενώ την ίδια στιγμή γνωρίζουν ότι, καμία πρώτη κατοικία, ιδίως λαϊκή, δεν έχει βγει στον πλειστηριασμό. Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του.