Ο καφές στην Καλαμάτα, από τον 19ο αιώνα ακόμη, ήταν μια συνήθεια απόλυτα συνυφασμένη με την κοινωνική ζωή. Γλαφυρά στιγμιότυπα από τη δραστηριότητα εκείνων των εποχών συναντάμε στην έκδοση των Γενικών Αρχείων του Κράτους Μεσσηνίας «Καλαμάτα 1830-1940. Οδοιπορικό σε δρόμους και πλατείες της πόλης», που έχουν επιμεληθεί οι Αναστασία Μηλίτση Νίκα και Χριστίνα Θεοφιλοπούλου - Στεφανούρη.

Αριστοκρατική περιποίηση

«Το αριστοκρατικόν και διακρινόμενον διά την περιποίησιν και καθαριότητα εν τη Άνω Πλατεία καφενείον του κ. Κωνσταντίνου Κατσουλάκου, ανακαινισθέν τελείως και επί το ευρωπαϊκώτερον, ήνοιξεν εις πάντας τας πύλας του. Δεν θεωρούμεν περιττόν να προσθέσωμεν ότι το νέον καφενείον εκόμισεν καινουργή όλως εξ Αθηνών έπιπλα, καθρέπτας και όλα τα είδη των σερβίτσων. Φωτίζεται απλέτως δι’ ηλεκτρικού και εκόσμησε τους τοίχους δι’ υδατογραφιών εξόχων και αντασμογορικών».

Εφ. “Φως”, 18-8-1905 (Άνω Πλατεία ονομαζόταν η περιοχή των Παπλωματάδικων και η οδός Υπαπαντής) 

ΓΑΚ_ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ_αρχείο Ν Νικολόπουλου_Παραλία

Τα λαϊκά στρώματα και η αστική τάξη

Στην «Κάτω Πλατεία του περιπάτου» (Πλατεία 23ης Μαρτίου): «Παράλληλα, εδώ ήταν συγκεντρωμένα αρκετά στέκια των Καλαματιανών. Για παράδειγμα, στα καφενεία των αδελφών Μπογάκου, Δημάκη, Πιτσιλή (δεκαετία 1890) κ.α. σύχναζαν τα λαϊκότερα στρώματα της πόλης. Πολλά καφενεία, μάλιστα, λειτουργούσαν περιστασιακά και ως θέατρα ή καφωδεία (καφε σαντάν). Αντίθετα, η εκκολαπτόμενη αστική τάξη της Καλαμάτας σύχναζε στις επωνομαζόμενες «λέσχες», όπως ο Δημακόπουλος και ο Δαφνών, που ιδρύθηκαν το 1867 και το 1880 αντίστοιχα. Οι εύποροι Καλαματιανοί πλήρωναν μηνιαία συνδρομή για να έχουν δικαίωμα εισόδου. Εδώ, εκτός από το ότι απολάμβαναν τον καφέ τους, διάβαζαν την εφημερίδα τους, έπαιζαν επιτραπέζια παιχνίδια (ντάμα, τάβλι, σκάκι), μπιλιάρδο (σφαιριστήριο) ή «χαρτοπαίγνιο» σε ξεχωριστή συνήθως αίθουσα, παρακολουθούσαν επιστημονικές διαλέξεις, ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις και λογής άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις».

ΓΑΚ_ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ_αρχείο Ν Νικολόπουλου_ΚΙΣΚΙΛΑ_Παραλία

Ο καϊμακλής του Τζανή

Πλατεία Τζανή (Κεντρική Πλατεία ή Βασιλέως Γεωργίου Β΄): «Γνωστή με αυτό το όνομα από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το 1940, σε ανάμνηση του καϊμακλή καφέ που παρασκεύαζε στο καφενείο του ένας συμπαθής επαγγελματίας ονόματι Τζανής Καραμπίνης. Η θέση αυτού του καφενείου τοποθετείται στα δυτικά της οδού Αριστομένους, απέναντι από τη στοά Βαρβουτσή». Το καφενείο του Τζανή Καραμπίνη υπήρξε δημοφιλές στέκι των Καλαματιανών.

ΓΑΚ_ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ_αρχείο Ν Νικολόπουλου_ΑΙΓΛΗ_1928

*Τις φωτογραφίες ανακαλύψαμε στη συλλογή των Γενικών Αρχείων του Κράτους Μεσσηνίας, με την πολύτιμη βοήθεια της διευθύντριάς τους Αναστασίας Μηλίτση-Νίκα.

Ρεπορτάζ Μαρία Νίκα

Διαβάστε περισσσότερα ρεπορτάζ στο

6ο τεύχος Go On

Γίνετε συνδρομητές και να παραλάβετε στην πόρτα σας δωρεάν κάθε νέο τεύχος Go On

Ξεφυλλίστε το στον υπολογιστή ή το κινητό σας: Go On