Από τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός, «γύρω στους 450 είναι αυτοί που θα έχουν κάποια υπόσταση» -από τους συνολικά 4.000 εγγεγραμμένους μέχρι πρότινος. Αυτοί φαίνεται πως θα επιβιώσουν μετά τις 26 Απριλίου, οπότε θα πρέπει να έχουν τροποποιηθεί τα καταστατικά των αγροτικών συνεταιρισμών που λειτουργούν και είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο, σύμφωνα με τις νέες νομοθετικές διατάξεις, και να προσαρμοστούν στον αριθμό των μελών των 20 φυσικών προσώπων. Οσοι δεν προσαρμοστούν θα διαγράφονται.
Η απάντηση του υπουργού είχε να κάνει με την επικείμενη εκκαθάριση ανενεργών Αγροτικών Συνεταιρισμών και την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων τους, ύστερα από ερώτηση της βουλευτού Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτας Βράντζα, η οποία στέκεται στην ανάγκη χαρτογράφησης των οικονομικών στοιχείων των συνεταιρισμών για να υπάρχει σαφής εικόνα της κατάστασης ανά την Επικράτεια.
Κατά τη συζήτηση στη Βουλή η κ. Βραντζά απηύθυνε την εξής ερώτηση: «Πρώτον, αν από πλευράς του Υπουργείου υπάρχει η αναγκαία προετοιμασία για την απρόσκοπτη και εμπρόθεσμη ολοκλήρωση των κατά περίπτωση διαδικασιών εκκαθάρισης όλων των μικρομεσαίων αγροτικών συνεταιρισμών και, δεύτερον, ποιος είναι ο σχεδιασμός του Υπουργείου ως προς την προοπτική αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων που θα περιέλθουν στο ελληνικό δημόσιο. Δεν μιλάω προφανώς για τον νεοσύστατο οργανισμό που υπάρχει στον ν. 4384, τον ΟΔΙΑΓΕ», ενώ είχε αναπτύξει το σκεπτικό της ως εξής: «Σύμφωνα με τον ν. 4384/2016, όσοι αγροτικοί συνεταιρισμοί λειτουργούν και είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών υποχρεούνται μέχρι τις 26 Απριλίου 2017 να τροποποιήσουν τα καταστατικά τους, σύμφωνα με τις νέες νομοθετικές διατάξεις, και να προσαρμοστούν στον αριθμό των μελών των είκοσι φυσικών προσώπων. Οι συνεταιρισμοί που δεν θα έχουν προσαρμόσει το καταστατικό τους εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας θα διαγράφονται από το Μητρώο.
Επιπλέον, συνεταιρισμοί που δεν έχουν υποβάλει αίτηση πρώτης εγγραφής στο Μητρώο του ν. 4015/2011 ή έχουν καταχωρηθεί σε αυτόν ως ανενεργοί, κατά την έναρξη ισχύος του ν.4384, έχουν, επίσης, προθεσμία ως τις 26 Απριλίου είτε να συγχωνευθούν με άλλους συνεταιρισμούς εγγεγραμμένους στο Μητρώο είτε να αποφασίσουν τη λύση και την εκκαθάρισή τους.
Οι οριζόμενοι εκκαθαριστές έχουν υποχρέωση να κάνουν απογραφή της περιουσίας του συνεταιρισμού που εκκαθαρίζεται και να συντάξουν ισολογισμό, αντίγραφο του οποίου υποβάλλουν στην αρμόδια αρχή. Και σε κάθε περίπτωση, αυτό πρέπει να γίνει σε διάστημα ενός έτους από τη λύση του συνεταιρισμού. Βεβαίως, για να υποβάλουν τον ισολογισμό στην αρμόδια αρχή θα πρέπει να έχουν στα χέρια τους τα στοιχεία του συνεταιρισμού και τα λογιστικά βιβλία που δεν είναι πάντα εύκολο.
Την ίδια υποχρέωση σύνταξης ισολογισμού έχουν και κατά τη λήξη της εκκαθάρισης. Εφόσον η εκκαθάριση παραταθεί, ο ισολογισμός συντάσσεται στο τέλος κάθε έτους. Ο νόμος προβλέπει ότι η διαδικασία της εκκαθάρισης πρέπει να ολοκληρωθεί το αργότερο εντός δύο ετών. Παρ’ όλα αυτά, αν το στάδιο της εκκαθάρισης υπερβεί τα πέντε έτη, ο εκκαθαριστής υποχρεούται να συγκαλέσει Γενική Συνέλευση -και αυτό δεν είναι εύκολο σε συνεταιρισμούς, πρέπει να σας πω, που δεν είναι ενεργοί- στην οποία υποβάλλει σχέδιο επιτάχυνσης και περάτωσης της εκκαθάρισης για έγκριση.
Κύριε Υπουργέ, απ’ όσα επιγραμματικά προανέφερα, είναι προφανές ότι το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα προκύψει σημαντικό ζήτημα για ένα πλήθος πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων συνεταιρισμών σε όλη την επικράτεια. Όσοι εξ αυτών έχουν μηδενικό ισολογισμό και είναι ανενεργοί θα οδηγηθούν σε εκκαθάριση και τα περιουσιακά τους στοιχεία θα περιέλθουν στο δημόσιο. Μιλώ για αποθήκες, οικόπεδα, τρακτέρ, πλάστιγγες κ.λπ.
Ωστόσο, με βάση το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, τίθενται σοβαρά ερωτηματικά: Θα υπάρξει ενδιαφέρον στην πράξη από εκκαθαριστές για την ανάληψη καθηκόντων λόγω των περιορισμένων οικονομικών πόρων-περιουσιακών στοιχείων των περισσότερων συνεταιρισμών; Η κατά περίπτωση διαδικασία εκκαθάρισης των συνεταιρισμών θα ολοκληρωθεί πράγματι εντός του προβλεπόμενου χρονικού πλαισίου που θέτει ο νομοθέτης; Τελευταίο και σημαντικότερο, τι θα γίνει με την αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων των υπό εκκαθάριση συνεταιρισμών»;
Ο κ. Αποστόλου αναπτύσσοντας το δικό του σκεπτικό απάντησε αρχικά πως: «Στο Ηλεκτρονικό Μητρώο των Συνεταιρισμών γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια τέσσερις χιλιάδες συνεταιρισμοί. Με τον ν. 4384/2016, όπως και εσείς είπατε, δώσαμε ένα περιθώριο χρόνου στους συνεταιρισμούς να προσαρμόσουν το καταστατικό τους με τον νέο νόμο, με ποινή διαγραφής από το Μητρώο και στην εποπτική αρχή να ολοκληρώσει την αξιολόγηση όλων των συνεταιρισμών.
Με το ξεκίνημα της αξιολόγησης δύο χιλιάδες σαράντα τρεις συνεταιρισμοί βρέθηκαν εκτός Μητρώου, γιατί ήταν επί σειρά ετών ανενεργοί. Στη διαδικασία της αξιολόγησης που θα ολοκληρωθεί σε λίγες μέρες έχουν απομείνει περί τους δύο χιλιάδες. Από αυτούς, με μια πρώτη εκτίμηση, άλλοι χίλιοι θα βγουν από το Μητρώο και από τους χίλιους που θα παραμείνουν, περί τους τετρακόσιους πενήντα είναι αυτοί που θα έχουν κάποια υπόσταση». Οσο για την εκκαθάρισή τους, εξήγησε «Εχουμε τρεις κατηγορίες συνεταιρισμών που πρέπει να διαχειριστούμε. Πρώτον, είναι οι συνεταιρισμοί που βρίσκονται ήδη σε εκκαθάριση και κυρίως, πρώην ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών. Δεύτερον, είναι οι συνεταιρισμοί που θα τεθούν τώρα σε εκκαθάριση και έχουν περιουσιακά στοιχεία, με χρέη ή χωρίς χρέη, και τρίτον, συνεταιρισμοί που θα τεθούν σε εκκαθάριση και δεν διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία, έχοντας ή μη έχοντας χρέη.
Η πρώτη περίπτωση, όπως είπα, ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη και ο εκκαθαριστής πρέπει να ρευστοποιήσει περιουσιακά στοιχεία για να καλύψει πιστωτές που υπάρχουν σε αυτή την κατηγορία. Είναι μια διαδικασία την οποία δεν μπορούμε να ανακόψουμε. Το ενδιαφέρον σε αυτή την περίπτωση είναι ότι υπάρχουν παραγωγικές εγκαταστάσεις που διαθέτουν οι συνεταιρισμοί και εκεί, λοιπόν, είναι η υποχρέωσή μας να παρακολουθούμε τη διαδικασία, γιατί ξέρετε ότι αυτές οι διαδικασίες πόσο αργούν και τι χρόνια παίρνουν.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά συνεταιρισμούς που θα τεθούν σε εκκαθάριση και έχουν περιουσιακά στοιχεία. Εφόσον έχουν χρέη, ο εκκαθαριστής και εκεί θα ολοκληρώσει την διαδικασία. Αν δεν έχουν χρέη, δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Προχωρούν, αλλά ελάχιστοι.
Η τρίτη περίπτωση είναι η περίπτωση που αφορά συνεταιρισμούς που θα τεθούν σε εκκαθάριση χωρίς περιουσιακά στοιχεία και βεβαίως και αυτή η περίπτωση, σύμφωνα με τον νόμο, μπορεί να είναι με γρήγορες διαδικασίες.
Σε κάθε περίπτωση μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την αρμόδια αρχή, όταν θα υπάρξει η οριστική εικόνα της κατάστασης των συνεταιρισμών, τότε όντως έχουμε προετοιμαστεί και θα πάρουμε νομοθετικές πρωτοβουλίες -δεν μπορούμε χωρίς νομοθετικές πρωτοβουλίες- προκειμένου να διευθετήσουμε τόσο τα θέματα της εκκαθάρισης, αυτά που θα προκύψουν, αλλά κυρίως της αξιοποίησης των παραγωγικών στοιχείων των συνεταιρισμών.
Το μεγάλο ζήτημα και το μεγάλο μας πρόβλημα είναι μέχρι ποιου σημείου οι οφειλές αυτών των συνεταιρισμών καλύπτονται από υποθήκες που έχουν εγγραφεί σε σχέση με τις οφειλές τους».
Η κ. Βραντζά υπογράμμισε το μέγεθος του ζητήματος για το σύνολο του αγροτικού κόσμου, κι επεσήμανε ότι μόνο στη Θεσσαλία οι συνεταιρισμοί είναι πάνω από διακόσιοι και αριθμούν χιλιάδες μέλη. Τόνισε δε την ανάγκη χαρτογράφησης των οικονομικών στοιχείων των συνεταιρισμών για να υπάρχει σαφής εικόνα της κατάστασης:
«Ειδικά στον Νομό Καρδίτσας, στον οποίο εκλέγομαι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που ζήτησα και έλαβα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και συγκεκριμένα από τη Διεύθυνση Οικονομικών Ελέγχων και Επιθεώρησης, υπάρχουν στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών 89 εγγεγραμμένοι συνεταιρισμοί, εκ των οποίων 69, δηλαδή η συντριπτική πλειονότητα, έχουν καταχωριστεί ως ανενεργοί.
Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τον πρόσφατο νόμο που ψηφίσαμε το 2016, πρέπει μέχρι την 26η Απριλίου, είτε να συγχωνευθούν με ενεργούς συνεταιρισμούς, είτε να λυθούν και να εκκαθαριστούν.
Βεβαίως, σύμφωνα με την ίδια υπηρεσία του Υπουργείου –και αυτό το λέω για να ακουστεί- αποφάσεις για λύση και εκκαθάριση συνεταιρισμών στην Καρδίτσα δεν έχουν καταχωριστεί στο Μητρώο και, συνεπώς, δεν είναι ακόμα γνωστό στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου ποιοι συνεταιρισμοί βρίσκονται σε εκκαθάριση ή προς συγχώνευση.
Επίσης, θέλω να πω ότι η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Καρδίτσας βρίσκεται υπό εκκαθάριση κάποια χρόνια και δεν έχει ακόμα κατατεθεί στην Υπηρεσία του Υπουργείου ισολογισμός έναρξης της εκκαθάρισης.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, κύριε Υπουργέ, είναι προφανές ότι το Υπουργείο δεν διαθέτει, ενώ βρισκόμαστε στο παρά πέντε, μία ασφαλή εικόνα των κρίσιμων οικονομικών μεγεθών και της κατάστασης που θα προκύψει για τους συνεταιρισμούς της Καρδίτσας και πιθανολογώ ότι την ίδια ελλιπή εικόνα έχει, δυστυχώς και για τους συνεταιρισμούς ανά την επικράτεια.
Θεωρώ, ωστόσο, ότι η έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση ως προς αυτά τα κρίσιμα οικονομικά δεδομένα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγκαία και κατάλληλη προετοιμασία του Υπουργείου σχετικά με το σκηνικό που θα προκύψει μετά τις 26 Απριλίου.
Χωρίς αυτήν την απαραίτητη χαρτογράφηση των οικονομικών δεδομένων των αγροτικών συνεταιρισμών, χωρίς να γνωρίζουμε ποια είναι τα βασικά μεγέθη και η πραγματική εικόνα, καθώς και ποια εικόνα θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τις αμέσως επόμενες ημέρες, είναι βέβαιο ότι δεν θα έχουμε, τελικά, ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Δηλαδή, δεν θα είμαστε σε θέση να δράσουμε αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση της γρήγορης –έχει σημασία το «γρήγορης»- ολοκλήρωσης των σχετικών διαδικασιών και να καταλήξουμε άμεσα σε ένα προϊόν εκκαθάρισης, το οποίο να είναι προς όφελος της αγροτικής οικονομίας, ιδίως σε μία περίοδο που οι πραγματικά ενεργοί και με όρεξη για δουλειά αγρότες αναζητούν να δημιουργήσουν νέα συνεταιριστικά σχήματα και συνεργασίες.
Βέβαια, όλα αυτά πρέπει να γίνουν με γνώμονα όχι μόνο τα περιουσιακά στοιχεία που θα περιέλθουν στο Δημόσιο και θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε πράγματι να πιάσουν τόπο, αλλά και τον ανθρώπινο παράγοντα, δεδομένου ότι όλοι αυτοί οι συνεταιρισμοί για τους οποίους μιλάμε αριθμούν χιλιάδες μέλη. Άρα, τίθεται και ένα επιπλέον ερώτημα: τι θα γίνει με τις υποχρεώσεις των μελών έναντι των εκκρεμών οφειλών αυτών των συνεταιρισμών.
Σε κάθε περίπτωση, κύριε Υπουργέ, σας μεταφέρω την ανησυχία και την αγωνία του αγροτικού κόσμου -όχι μόνο της Περιφέρειάς μου, αλλά και της υπόλοιπης χώρας- για το μέλλον και την εξέλιξη όλης αυτής της διαδικασίας, μιας διαδικασίας που ελπίζω ότι δεν θα μπλοκάρει στα γρανάζια της γραφειοκρατίας ή της αδιαφορίας των υπηρεσιακών παραγόντων των Υπουργείων και δεν θα τραβήξει επί μακρόν χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Πρόκειται για μια διαδικασία που θέλω να ελπίζω ότι θα βρει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πραγματικό συμπαραστάτη και αρωγό και που εύχομαι ότι εν τέλει θα αποβεί προς όφελος του αγροτικού κόσμου της χώρας, προς όφελος της πραγματικής οικονομίας και προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος».
Ακολούθως ζήτησε ενημέρωση για τον νεοσύστατο Οργανισμό ΟΔΙΑΓΕ, και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία προκειμένου να αξιοποιήσει την περιουσία που θα περιέλθει στο Δημόσιο.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στη δευτερολογία του αναφέρθηκε αρχικά στη σημερινή οικονομική κατάσταση των συνεταιρισμών:
«Στο σύνολό τους οι συνεταιρισμοί οφείλουν ληξιπρόθεσμα χρέη στην πρώην Αγροτική Τράπεζα, στον εκκαθαριστή, 850 εκατομμύρια ευρώ. Στην Πειραιώς, στην οποία μεταφέρθηκε η Αγροτική Τράπεζα, οφείλουν 450 εκατομμύρια ευρώ. Στο δημόσιο για εισόδημα και ΦΠΑ 220 εκατομμύρια ευρώ. Στο ΙΚΑ και γενικά στον ασφαλιστικό χώρο οφείλουν 300 εκατομμύρια ευρώ. Έχουμε δηλαδή εσωτερικά 1,82 δισεκατομμύρια.
Αν δε προσθέσουμε και τους καταλογισμούς 580 εκατομμυρίων ευρώ, που μας έχει επιβάλει να αναζητήσουμε από τους συνεταιρισμούς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τότε φτάνουμε στα 2,4 δισεκατομμύρια. Δεν ξέρουμε ποιο είναι το ποσό που οφείλουν σε τρίτους.
Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι το πρόβλημα «καίει». Και όταν σε σχετική συζήτηση στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου αναφέρθηκα στο τι πρέπει να κάνουμε και πώς πρέπει να διαχειριστούμε ιδιαίτερα το κομμάτι των ανακτήσεων, συνάδελφος κόμματος της Αντιπολίτευσης που είχε την ευθύνη για το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, ξέρετε τι μου απάντησε; «Εμείς τα κάναμε. Αν εσείς τα ανακτήσετε, η ευθύνη είναι δική σας». Και μιλάμε για έναν χώρο στον οποίο όλοι πρέπει να λειτουργήσουμε συναινετικά.
Ας ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, ένα πράγμα. Όσες από αυτές τις οργανώσεις έχουν οικονομική βιωσιμότητα θα τις βοηθήσουμε όσο μπορούμε. Αν δεν υπάρχει οικονομική βιωσιμότητα, δεν θα μπούμε σε μια διαδικασία να αναστήσουμε νεκρές καταστάσεις.
Από εκεί και πέρα, θέλω να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα. Δεν σημαίνει ότι θα διαγραφούν οι περιπτώσεις κακοδιαχείρισης και διασπάθισης του δημόσιου και κοινωνικού χρήματος που παρατηρήθηκαν σε ορισμένες περιπτώσεις στους συνεταιρισμούς τα προηγούμενα χρόνια. Ήδη μερικές έχουν πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης και άλλες ήδη βρίσκονται στην διαδικασία του ελέγχου.
Εμείς θα είμαστε δίπλα στους αγρότες και δίπλα στους συνεταιρισμούς σε μια προσπάθεια να οργανώσουμε ξανά τον χώρο. Η πορεία των εκκαθαρίσεων θα έλεγα ότι έχει προβλήματα, γιατί και από την πλευρά τους μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει η ανάλογη ανταπόκριση.
Όμως, όταν βρισκόμαστε μπροστά σε μια διαδικασία οφειλών, όπως σας προανέφερα, και δεν ξέρουμε πώς να πορευτούμε, περιμένουμε ταυτόχρονα να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και μέσα στα πλαίσια της αντιμετώπισης των δανείων γενικότερα να δούμε τι θα κάνουμε και γι’ αυτά, έχοντας ως βασική παράμετρο να κρατήσουμε την παραγωγική διαδικασία που υπάρχει. Και εκεί χρειάζονται και νομοθετικές πρωτοβουλίες και, όπως αντιλαμβάνεστε, χρειάζεται συνεννόηση και με τα οικονομικά Υπουργεία της Κυβέρνησης».
